Σασμάν ποδηλάτου: Η ιστορία
Το ντεραγιέ εφευρέθηκε επειδή ένας Ιταλός
ποδηλάτης...κρύωνε
Ήταν 11 Νοεμβρίου του 1927 και όλα πήγαιναν καλά στον αγώνα ποδηλασίας για τον Τούλιο Καμπανιόλο. Ο νεαρός ποδηλάτης ήταν πρώτος και μάλιστα με διαφορά από τους υπόλοιπους. Το μόνο που έλειπε πλέον ήταν να αλλάξει ταχύτητα για να περάσει από τους Δολομίτες. «Ευκολάκι», θα πείτε. Σωστά;
Όχι τόσο.
Βλέπετε, εκείνη την εποχή, τα ποδήλατα είχαν μόλις δυο ταχύτητες. Ένα γρανάζι από κάθε πλευρά του τροχού: ένα για τις ανηφόρες και ένα για τις κατηφόρες. Τόσο απλά. Ο ποδηλάτης έπρεπε να σταματήσει, να βγάλει τον πίσω τροχό, να τον γυρίσει, να βάλει την αλυσίδα, να σιγουρευτεί ότι είναι καλά τεντωμένη, και να συνεχίσει την πορεία του. Ο νεαρός Τούλιο σταμάτησε και ξεκίνησε τη διαδικασία αλλά τα χέρια του ήταν τόσο παγωμένα (ήταν στους Δολομίτες άλλωστε) που ήταν σχεδόν αδύνατο να καταφέρει να γυρίσει τα μπουλόνια και να βγάλει τον τροχό. Η προσπάθεια του, του πήρε τόσο χρόνο που τελικά οι υπόλοιποι ποδηλάτες τον προσπέρασαν και όχι απλά έχασε τον αγώνα αλλά και ένα καλό πλασάρισμα. Η όλη ιστορία του τη… βίδωσε και σκασμένος από την απώλεια της θέσης του βάλθηκε να βρει ένα τρόπο να βγαίνει ο τροχός πολύ γρηγορότερα από το συνηθισμένο.
Και το κατάφερε:
Ο Καμπανιόλο από νωρίς έδειξε ταλέντο στις κατασκευές. Δημιούργησε πολλά ανταλλακτικά και συσκευές πειραματιζόμενος στο γκαράζ του πατέρα του. Οι περισσότερες από αυτές (και δεν αφορούσαν όλες το ποδήλατο) είχαν τόση επιτυχία που άμεσα αντιγράφονταν προκειμένου να χρησιμοποιηθούν και από άλλους. Όταν καταπιάστηκε με το πρόβλημα του τροχού και την αφαίρεση του δεν μπορεί να πίστευε στην επανάσταση που θα έφερνε στο ποδήλατο. Λίγο καιρό λοιπόν αργότερα ο Καμπανιόλο βγήκε από το εργαστήριο του κρατώντας στο χέρι του το πρώτο Quick Release. Έτσι ο ποδηλάτης μπορούσε πια να βγάλει τον τροχό πολύ γρηγορότερα και χωρίς ιδιαίτερο κόπο, να τον γυρίσει, και να αλλάζει έτσι το γρανάζι πίσω.
Όπως είναι φυσικό, η εφεύρεση του έφερε πάταγο. Μετά τις αντιδράσεις περί των «Ιταλών που έχουν πλέον πλεονέκτημα» όλοι άρχισαν να τοποθετούν το συγκεκριμένο σύστημα στο ποδήλατο τους.
Ο Καμπανιόλο δεν σταμάτησε εκεί. Κατάλαβε ότι θα πρέπει να το πάει ένα βήμα παραπέρα. Πλέον το στοίχημα ήταν να μπορεί ο ποδηλάτης να αλλάζει ταχύτητες χωρίς να χρειαστεί να κατέβει από το ποδήλατο καν.
Η επανάσταση και οι αντιδράσεις
Κάπως έτσι φτάσαμε στο Campio Corsa. Ουσιαστικά ο ποδηλάτης μπορούσε πλέον να αλλάζει ταχύτητες όντας πάνω στο ποδήλατο χωρίς να χρειαστεί να σταματήσει καθόλου. Και μάλιστα το ποδήλατο πλέον είχε όχι δυο αλλά τέσσερις ταχύτητες. «Τέσσερις ταχύτητες; Μα τι άλλο θα δούμε; Ποδήλατα με 8 και 9 ταχύτητες; Απαράδεκτα πράγματα. Ο ποδηλάτης πρέπει να κερδίζει με τη δύναμη του σώματος του και όχι με τη βοήθεια της τεχνολογίας». Η ατάκα δεν είναι αποκύημα φαντασίας. Αυτά τα πράγματα ειπώθηκαν. Ακόμα και από κάποιους εκ των διοργανωτών αγώνων. Στη συνέχεια όμως οι αντιδράσεις κάμφθηκαν και το σύστημα υιοθετήθηκε.
Ουσιαστικά έχει να κάνει με δυο λεβιέδες τοποθετημένους στο πίσω ψαλίδι. Ο ποδηλάτης-κάνοντας κάποια ακροβατικά είναι η αλήθεια- μετακινούσε τον ένα λεβιέ έτσι ώστε να σπρώξει την αλυσίδα στο γρανάζι που ήθελε. Ο άλλος λεβιές, ρύθμιζε τη θέση του τροχού ανάλογα με το γρανάζι έτσι ώστε η αλυσίδα να είναι τεντωμένη κάθε φορά. Α, και όλα αυτά καθώς έκανε πετάλι προς τα πίσω. Για λίγο. Μετά και πάλι μπροστά. Και να μην κατέβει από το ποδήλατο, έτσι; Και πάλι το όλο σύστημα ήταν εκπληκτικό. Μέχρι τότε άλλωστε κάποια συστήματα υπήρχαν αλλά προϋπόθεταν ακόμα και το να έχετε μαζί σας κάποιο… στηλιάρι για να σπρώξετε την αλυσίδα στη θέση της.
Tο Campio Corsa υιοθετήθηκε άμεσα από τους Gino Bartalli και Fausto Coppi και έφερε επανάσταση.
Πάλι όμως έπρεπε να γίνει καλύτερο. Και ουσιαστικά φτάσαμε στο σημερινό ντεραγιέ το οποίο εισήχθη στο Γύρο της Γαλλίας το 1937. Στη συνέχεια αναπτύχθηκε και από άλλες εταιρίες, με την κορυφαία αναβάθμιση του να γίνεται από την Suntour το 1964. Η εταιρία από την Ταϊβάν υιοθέτησε την παραλληλία στο σύστημα αλλαγής ταχυτήτων και όλα έγιναν πιο μαλακά και εύκολα. Τη σκυτάλη στη συνέχεια πήραν εταιρίες όπως η Simplex, Zeus, Mavic και φυσικά η SHIMANO και πλέον έχουμε πολλές διαφορετικές ταχύτητες, σειρές αλλά ακόμα και ηλεκτρικές ταχύτητες.
Όλα επομένως ξεκίνησαν από το πείσμα ενός ταλαντούχου Ιταλού εφευρέτη και ποδηλάτη που επειδή κρύωνε έχασε έναν αγώνα.
Πάλι καλά που ξέχασε τα γάντια στο σπίτι του ε;
Ο Tullio Campagnolo φωτογραφίζεται μπροστά από ένα ποδήλατο με σύστημα Campio Corsa
Τα σχέδια για το Campio Corsa